Fotografowanie w obiektach sakralnych - wyjaśnienia

[ALF]

WSKAZANIA KOMISJI EPISKOPATU POLSKI DS. LITURGII I DUSZPASTERSTWA LITURGICZNEGO DOTYCZĄCE FOTOGRAFOWANIA I FILMOWANIA PODCZAS CELEBRACJI LITURGII

1. Powodem wydania niniejszych wskazań jest konieczność zagwarantowania sacrum liturgii przez usunięcie z naszych kościołów wszelkich praktyk i zachowań utrudniających świadome, wewnętrzne i zewnętrzne, czynne, pobożne i owocne uczestnictwo w czynnościach liturgicznych.
2. Liturgia jest przede wszystkim niedostrzegalnym dla zmysłów działaniem Chrystusa, Jedynego i Najwyższego Kapłana, który mocą Ducha Świętego uświęca ludzi i razem z Kościołem oddaje swojemu Ojcu całkowity i publiczny kult. Liturgia jest także działaniem Kościoła, hierarchicznie uporządkowanej społeczności ochrzczonych, złączonej z Chrystusem Kapłanem i Głową.
3. Celebracja liturgii ma strukturę sakramentalną, to znaczy jest jakby "utkana" z symboli (por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 1145), słów, gestów, postaw i czynności wykonywanych przez członków liturgicznego zgromadzenia, zajmujących odpowiednie miejsce we wnętrzu kościoła. Symbole są "narzędziami" uświęcających i kultycznych czynności Chrystusa i Kościoła.
4. Czynności liturgiczne domagają się wiary, są jej wyznaniem i przyczyniają się do jej pogłębienia.
5. Jezus Chrystus, ustanawiając Eucharystię, dał Apostołom polecenie: "To czyńcie na moją pamiątkę" (Łk 22,19). Sprawowanie Mszy świętej i innych sakramentów jest uobecnianiem i pamiątką jedynego i niepowtarzalnego zbawczego wydarzenia: Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa oraz Zesłania Ducha Świętego. Wydarzenie to określamy mianem Misterium Paschalne. Trwanie Pamiątki tego Misterium zapewnia w Kościele -- aż do przyjścia Pana (por. l Kor 11,26) -- sama jej celebracja oraz zachowanie jej w życiu i postępowaniu chrześcijan.
6. Praktyka fotografowania i filmowania osób pełniących czynności liturgiczne wynika z chęci jakiegoś "utrwalenia" tych czynności i zachowania ich "pamiątki" na przyszłość, aby można było do nich wracać myślą i odnawiać ich przeżycie.
Jednakże zarówno na kliszy, jak i na taśmie aparatu audiowizualnego zostają "utrwalone" jedynie drugorzędne elementy spełnionej niegdyś czynności sakramentalnej. Słowa, dźwięki, gesty "zapisane" przy pomocy tych środków technicznych pozostają martwe. Nie można bowiem utrwalić ani ludzkich przeżyć,ani nieuchwytnego dla zmysłów działania Trójosobowego Boga, stanowiącego istotę -- misterium -- świętych czynności. "Pamiątki" produkowane przez fotografów i operatorów sprzętu audiowizualnego nie są w stanie utrwalić w czasie samego misterium zbawienia, jakiego dokonuje Bóg w sercu człowieka i jakie winno owocować w jego czynach.
7. Całe zgromadzenie liturgiczne jest celebransem czynności sakramentalnych (por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 1140. 1188 ). Zgromadzenie to jest zorganizowane na podobieństwo żywego organizmu. Jego przewodniczącym jest biskup lub prezbiter, którzy są żywymi "ikonami" Chrystusa (Katechizm Kościoła Katolickiego, 1142), Głowy Kościoła. Obok przewodniczącego działają także w zgromadzeniu takie osoby, jak diakon, akolita, lektor, kantor, komentator, członkowie chóru, ministranci.
Większą część zgromadzenia stanowią inni wierni czynnie uczestniczący w liturgii przez wzrokową i słuchową komunię z przewodniczącym, przez aklamacje i odpowiedzi, przez słuchanie słowa Bożego, a nade wszystko przez wewnętrzne skupienie oraz komunię z Bogiem Ojcem przez Chrystusa w Duchu Świętym (przez wiarę, nadzieję, miłość, wdzięczność, uwielbienie, przebłaganie, prośbę).
8. W żadnym z dokumentów Kościoła, w których jest mowa o sprawowaniu czynności liturgicznych, nie ma wzmianki o fotografie lub operatorze filmowym jako o członku zgromadzenia liturgicznego. Tymczasem bardzo często fotografowie i operatorzy zajmują w zgromadzeniu liturgicznym takie miejsce i tak się zachowują, jakby to oni właśnie byli przewodnikami zgromadzenia i ośrodkami jego uwagi.
a) Poruszanie się tych osób we wnętrzu kościoła podczas celebracji liturgii, a także manipulowanie sprzętem technicznym stwarza dodatkowe, niepotrzebne bodźce wzrokowo-słuchowe zakłócające uwagę uczestników.
b) Obecność tych osób w zasięgu wzroku wiernych konkuruje z rolą przewodniczącego lub usługujących w prezbiterium.
c) Ich działanie stwarza podświadomą presję w kierunku "pozowania", a więc i niebezpieczeństwo fałszowania postaw uczestników liturgii. Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku dzieci (np. przystępujących do Pierwszej Komunii świętej) ze względu na ich ograniczoną zdolność skupienia się na misterium liturgii oraz podatność na rozproszenie uwagi przez drugorzędne, przypadkowe i zbyteczne czynności.
9. Biorąc pod uwagę wymienione powody Komisja Episkopatu Polski ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego ustala następujące zasady:
a) Zawodowi fotografowie i operatorzy sprzętu audiowizualnego, którzy -- okazjonalnie lub na sposób stały -- zamierzają wykonywać swoje czynności podczas celebracji liturgii, są obowiązani uprzednio ukończyć specjalny kurs, zorganizowany przez Diecezjalną Komisję ds. Liturgii oraz otrzymać pisemne upoważnienie miejscowej władzy diecezjalnej.
Osoby duchowne w roli fotografa lub operatora kamery winny wykonywać swe czynności ze szczególną wrażliwością na obecność Boga w świętej liturgii, tak by były wzorem dla innych (a nie antyświadectwem). Osoba duchowna nie może fotografować ani filmować, jeśli jest ubrana w szaty liturgiczne.
b) Fotograf lub operator winien zgłosić się odpowiednio wcześniej do proboszcza lub rektora oraz do prezbitera, który ma przewodniczyć celebracji, aby z nimi uzgodnić wszystkie szczegóły związane z miejscem i sposobem wykonywania swej czynności.
Wszyscy inni fotografowie i operatorzy nie mogą samowolnie użytkować swego sprzętu w czasie sprawowanej liturgii. Przed rozpoczęciem celebracji odpowiedzialny za kościół powinien poinformować zgromadzonych o tym, że w czasie liturgii fotografować lub filmować mogą jedynie osoby do tego upoważnione.
c) Osoby upoważnione do fotografowania lub filmowania podczas czynności liturgicznych winny być odpowiednio i godnie ubrane.
d) Fotograf czy operator kamery nie powinien zajmować miejsca w prezbiterium, a więc w strefie przeznaczonej dla kapłana i osób pełniących posługi przy ołtarzu i ambonie.
e) Wykluczone jest ustawianie w prezbiterium dodatkowych źródeł oświetlenia (reflektorów, halogenów itp.) skierowanych w stronę zgromadzenia, czy też rażących wzrok osób bezpośrednio biorących udział w czynnościach sakramentalnych (dzieci przyjmujących Pierwszą Komunię świętą, nowożeńców, usługujących). W wyjątkowych wypadkach, np. w przypadku transmisji, sprawa jest osobno rozpatrywana z odpowiedzialnym za kościół.
f) Podczas danej czynności może być dopuszczony do jej rejestrowania tylko jeden operator kamery filmowej lub wideo. Winien on zawsze zajmować w kościele stale miejsce i ograniczać do minimum ruchy związane z obsługą sprzętu, tak by wykluczyć rozpraszanie uwagi uczestników. Wciąż ulepszany sprzęt fotograficzny pozwala na fotografowanie z dalszych odległości --także więc fotograf może zająć swoje stanowisko w odpowiedniej odległości.
g) W celu uniknięcia niepotrzebnych trudności i nieporozumień duszpasterze winni w odpowiednim czasie omówić ewentualny udział fotografów i operatorów sprzętu audiowizualnego z zainteresowanymi osobami, które mają ich zaprosić, np. z rodzicami dzieci przystępujących do Pierwszej Komunii świętej, z narzeczonymi przygotowującymi się do sakramentu małżeństwa, z rodzinami zmarłych (w związku z pogrzebem), z alumnami, z neoprezbiterami-prymicjantami itd.
10. Zasady podane w niniejszych Wskazaniach winny zostać wyjaśnione w szerszym kontekście liturgicznej mistagogii podczas spotkań duszpasterskich związanych z przygotowaniem do sprawowania sakramentów (chrztu, bierzmowania, Pierwszej Komunii świętej, małżeństwa, święceń). Powinny też być przekazywane prasie katolickiej i omawiane w innych środkach masowego przekazu.
W przypadku braku poszanowania tych zasad i przyjętych ustaleń duszpasterze powinni odmówić fotografom lub operatorom sprzętu audiowizualnego prawa wykonywania w kościele tych czynności. Duszpasterze są bowiem w pierwszym rzędzie odpowiedzialni za przygotowanie liturgii, za formację członków zgromadzenia oraz za sacrum liturgicznych celebracji. Wszelkie sporne kwestie winny być jednak zawsze rozstrzygane z nieodzowną dyskrecją i kulturą, bez uciekania się do słów czy działań powodujących uprzedzenie czy zgorszenie.

Sandomierz, 1994.12.05
Przewodniczący Komisji Episkopatu
ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego
bp Wacław Świerzawski

[rudin]

Z tej listy wynika, że fotograf powinien zająć pozycję gdzieś z boku, by nie przeszkadzać wiernym i fotografować jakimś teleobiektywem i nie powinien się przemieszczać. Dobrze, że nie wszyscy księża biorą pod uwagę te wskazania

[ALF]

bo nic nie jest tak ważne jak zdrowy rozsądek

[samek]

Z tej listy wynika, że fotograf powinien zająć pozycję gdzieś z boku, by nie przeszkadzać wiernym...

Ależ dokładnie tak.
Zastanawiałem się czy w ogóle wtrącać się w ten wątek - szczególnie, że nie ma innego rozwiązania, tylko oberwę za to po głowie. Ale:
- nikt nie zmusza nikogo do życia wg wskazań kościoła katolickiego w Polsce - bo rozumiem, że o tym przypadku tu rozmawiamy
- jeśli już ktoś się decyduje na taki krok to wypadałoby uznać zasady panujące w danym środowisku - w tym przypadku środowisku kościoła katolickiego
- jeśli para młoda uznająca swą 'katolickość' pragnie być połączona na wieki sakramentem małżeństwa udzielanym przez kościół katolicki, chce czy nie chce, musi uznać zasady tam panujące. Oczywiście nie musi się z nimi zgadzać, lecz by je zmienić musi się o to w odpowiedni sposób postarać. I na pewno nie jest to powiedzenie zamówionemu fotografowi: w razie czego powiedz, że jesteś naszym przyjacielem.
- rozumiem, że fotografowie także chcą zarabiać, a w konsekwencji godnie żyć za wyniki swej pracy - ale niestety zasady obowiązują - jeśli wejdziesz fotografie do Centrum Handlowego, gdzie przywita Cię ikona informująca o zakazie fotografowania, to jeśli się nie dostosujesz, to dostaniesz w łeb - i słusznie - nie z powodu słuszności bądź nie - lecz z powodu istnienia zasad - bo jakieś muszą obowiązywać
- i jeszcze raz - by podkreślić właśnie ten aspekt sprawy - uczciwa para młoda żyjąca wg swej wiary powinna sama nalegać by fotograf należycie dopełnił swej powinności - wszak nikt nikogo nie zmusza by swój związek podkreślał sakramentem kościelnym - jest na to parę innych rozwiązań.
I tyle by było marudzenia. Życie potoczy się po swojemu.

[eskade1]

Panowie! Wszyscy mówicie tak, jakby ten dokument był jakąś nowością - a zwróćcie uwagę na datę wydania: 12.05.1994 - czyli 14 lat temu. Druga ciekawostka wynikająca z daty to okres komunijny - wprowadzenie nowego wymogu i zmuszenie fotografów do robienia na dniach jakichś idiotycznych kursów. Jak dla mnie cały ten dokument to jedna wielka parodia, to z jaką wzniosłością jest napisany.. I to jest najbardziej wkurzające w księżach - gdy tylko mówią coś na temat wiary, uderzają natychmiast w niezwykle świątobliwy ton, co brzmi obłudnie. Takie jest moje zdanie, nie chciałem nikogo urazić Pozdrawiam wszystkich komunio-ślubo-pstrykaczy

[Jacek_Z]

6 ... Jednakże zarówno na kliszy, jak i na taśmie aparatu audiowizualnego
.....
f) Podczas danej czynności może być dopuszczony do jej rejestrowania tylko jeden operator kamery filmowej lub wideo.

Sandomierz, 1994.12.05
Przewodniczący Komisji Episkopatu
ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego
bp Wacław Świerzawski

Jak patrzę na datę to się lekko dziwię. Nie ma nowszych wytycznych?
To, że się mówi w 1994 r o kliszy i taśmie (czyli nie ma mowy o cyfrze) to mnie nie dziwi, ale podejście jest niedzisiejsze.
Dziś widuję profesjonalne ekipy filmowe - ze 2 - 3 kamery, łączność miedzy kamerzystami (słuchaweczki w uszach, mikroporty) itd, bardzo nowocześnie i właśnie ogranicza to poruszanie się po kościele - czyli na plus. W latach 90-tych u nas to nie było spotykane. A wg tego rozporządzenia - to jest zabronione. Z tego co wiem te ekipy filmowe były na kursach. Jeśli nie ma nowszych wytycznych to ktoś tu bagatelizuje sobie te wytyczne - i to także księża. Zresztą w Polsce to nic dziwnego, nigdy przepisy nie nadążały za życiem.

[bombel]

OK, widzę że ALF nie odpowiada, więc przedstawię (jeszcze raz) swoje zdanie, które już było, ale zostało skasowane w ciągu następującej po nim dyskusji. Żałujcie, którzy nie czytaliście. Ale do rzeczy.




Uważam, że zdawanie egzaminów po jakichś diecezjalnych kursach i uzaleznianie od tego jakiegoś pozwolenia na fotografowanie to nic innego, tylko sposób na wyciągnięcie kasy. A dodatkowo wymóg, żeby był to tylko jeden fotograf (wybrany według widzimisię plebana) tylko to potwierdza.

Nic więcej.

Po prostu ktoś dostrzegł, że robi się pieniądze na terenie kościoła (komunie, śluby, itd) i starym mafijnym sposobem zażądał doli. U podstaw legło takie rozumowanie: skoro fotografowie zarabiają na naszym terenie, niech płacą haracz.

A cała reszta przemowy to napuszona bufonada (a tu dodałem co jeszcze sądzę o tej napuszonej nowomowie, za co zostałem zaatakowany, nazwany chamem i w odpowiedzi usłyszałem ZAMKNIJ SIE). Widzę po tym, że argumenty były raczej po mojej stronie.





Chciałbym odpowiedzieć jeszcze samkowi, który pomimo odmiennego jak sądzę zdania niż ja - zachował się w dyskusji najzupełniej poprawnie, co warto podkreślić.

nikt nie zmusza nikogo do życia wg wskazań kościoła katolickiego w Polsce.

W sytuacji zatwierdzonych i prawnie obowiązujących WC w mediach, powszechnej nauki religii katolickiej w szkołach, gimnazjach i liceach (przy kompletnym barku alternatyw), w sytacji, że chcąc czy nie współfinansuję z własnych podatków szkolnictwo katolickie (np. KUL i jego zakałę Bendera); w chwili, kiedy kościół nie ujawniając w najmniejszym stopniu swoich finansów domaga się dopłat z budżetu (czyli ode mnie - i je dostaje); mówiąc najogólniej - w chwili, kiedy klerykalizacja życia w Polsce dochodzi do rozmiarów nie do zrozumienia dla obcokrajowców -

w takiej sytuacji zdanie jakie wyraziłeś w powyższym cytacie zakrawa wyłącznie na ponury dowcip.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ALF, czy taka forma jest dopuszczalna?

[jacek.gold]

OOOOOOOOOOOOOO tej strony bombel-a nie znałem jeszcze
Robi sie ciekawie
Moje danie na ten temat jest podobne jak kolegi samek. Wchodząc na czyjeś podwórko stosujmy się do zasad. Co do innych pobocznych części wypowiedzi kolegi bombel to ma i nie ma racji. W sposób poniekąd demokratyczny wybralismy zasady współżycia i nie ma co się żalić bo podobne wątpliwości może mieć więzień który przed odsiadką finansował zakłady karne a teraz sam siedzi

[bombel]

Ja jeszcze poczekam. Już widzę, że były cięcia, które miały być przeze mnie komentowane - szkoda.

Ja też poczekam.

Dodam tylko, że analogia z więżniem i więzieniem jest efektowna, ale mocno nietrafna. Ale nawet nie wiesz JAcku.gold jak jest mi miło, że nie reprezentujesz poziomu poprzedniej dyskusji. A przynajmniej sądzę, że nie każesz mi się zaknąć, jeśli zabraknie komuś argumentów.





Lekkie post scriptum
Jestem po wymianie wiadomości z Jackiem.gold i wyjaśniam (tak jak i jemu), że oczywiście nie mam do niego pretensji, a także, że nigdy nie kazał mi się zamknąć, rzecz jasna. Nie on.

[downunder]

W pełni zgadzam się z wypowiedzią samka, uzupełnię ją jeszcze o pewne swoje przemyślenia.
W moim domu panują pewne jasno określone zasady i jeżeli ktoś jest moim gościem, mam prawo wymagać by te zasady uszanował. Per analogia, jeżeli jestem czyimś gościem staram się uszanować zasady tam panujące i według nich się zachowywać.
W kościele, w którym robimy zdjęcia (ślubne, komunijne itp.), gospodarzem jest ksiądz, nie klecha czy pleban, czarna mafia itp. (zauważam niestety, że ostatnio skala antyklerykalizmu zaczyna znacznie przekraczać, skalę antysemityzmu w naszym kraju).
Ksiądz ma więc prawo wymagać od nas uszanowania pewnych zasad zachowania.

bombel - kurs kosztuje około 50zł i obejmuje od kilku do kilkunastu godzin wykładów, więc o jakich zyskach, pazerności czy haraczu tu mówisz?